පිදුරුතලාගල පිළිබඳව මීට පෙර මා කල විස්තරය ඔබට මතක ඇති. නොකියවූවානම් නිළ ඇඳුමෙන් සිටි කාලේ 2 කියවන්න. මුල් කාලයේදී පිදුරුතලාගලට ආරක්ෂක මුරය ගියේ පා ගමනින් බව මා කීවා ඔබට මතක ඇති. මෙය ඉතා දුෂ්කර එහෙත් රසවත් අත්දැකීම් බහුල ගමනකි. පිදුරුතලාගල මුරයේ එකල සිටි සෙබළුන්ට දුන් ආහාර සලාකය හැඳින්වූයේ ‘වෙරළබඩ සලාකය’ යනුවෙනි. මෙය මුලින්ම ඇසූ දවසේ මට බකස් ගා හිනා ගියේ ලංකාවේ උසම තැනට දෙන්නේ වෙරළබඩට දෙන සලාකයදැයි සිතුන බැවිනි. මෙසේ වීමට හේතුව වන්නේ, මෙම සලාක ක්රමය මුලින්ම දී තිබෙන්නේ, විශේෂයෙන් 1960 දශකයේදී, අපේ රටට බලවත් ප්රශ්නයක්ව පැවති, හොර වැසියන් හෙවත් ‘කල්ලතෝනි’ මර්දනය සඳහා, කල්පිටිය ප්රදේශයේ සිට යාපනය දක්වා යොදවා තිබුණු, වෙරළාරක්ෂක භට පිරිස් වෙත වීමය. (කවුද ඒ කාලේ හිතුවේ 1980 දශකය වනවිට ජපනා ගෙනත් ලංකාවේ උසම තැන හිටවන ඇන්ටෙනා කණුවක් මර හීතලේ ගැහෙමින් මුර කරන්ඩ වෙයි කියලා) මෙම සලාකයට, සාමාන්ය සලාකයට නොලැබෙන බිත්තර ටින්මාළු ආදිය ඇතුලත්ව තිබුණි. ඒ කාලයේ අපි බොහෝවිට උදේට කෑවේ රොටී ය. ‘පිදුරුතලාගල රොටිය’ කියා මා එයට නමක් දැම්මේ, ඒ රොටී එකකට වඩා කන්නට බැරි නිසාය. හේතුව එක රොටියක විෂ්කම්භය අඩියක් පමණ වන නිසාය.
හොඳින් ඉරපයා ඇති දවසකනම් පිදුරුතලාගල නැගීම විනෝදජනකය. එහෙත් වැසි දිනයක පිදුරුතලාගල නැගීම පණපිටින් අපායේ යාමකි. වැහිකබා කිසිවක් ඒ සුළඟට සහ වැස්සට ඔරොත්තු නොදේ. මර හීතලේ ගැහෙනවා මදිවාට, අඩි 10 ක් වත් දුර නොපෙනෙන තරමට මීදුම අධික වන අවස්ථා එමටය. ඒ මීදුම තුල මාරයා සැඟවී සිටිය හැකිය. 1984 ත්රස්තවාදී ප්රහාරයෙන් පසු නැවතත් එවැනි ප්රහාර සඳහා ත්රස්තවාදීන් අර අඳින බවට හමුදා බුද්ධි අංශයෙන් නිරතුරුව අනතුරු ඇඟවීම් ලැබී තිබුණි. මුළු කණ්ඩායමම තුන්දෙනා බැගින් කොටස් වලට කඩා, දුර තබාගෙන යාම හැර, වෙනත් විකල්පයක් නැත. කඳු මුදුනට යනවිට ඇඟ අයිස් බවට පත්වෙයි. මටනම් උණු වතුර ටිකකින් ඇඟ සොදාගන්නාතුරු ඉවසිල්ලක් නැත . එහෙත් සියලුම සොල්දාදුවන්ට ඒ පහසුකම නැත. ඔවුන්ගෙන් සමහරක් නුවරඑලිය දිස්තික්කයේ උපන්නෝය. මටමෙන් සීතලක් ඔවුන්ට නැත. ජාතික රූපවාහිනියේ සම්ප්රේෂණ ඉංජිනේරු වරුන් ඇතුළු සියලු දෙනා මෙලෙස පයින්ම කඳු මුදුනට ආවෝය. රූපවාහිනියේ අභිවෘද්ධිය සඳහා මහඟු මෙහෙයක් ඉටුකළ ‘බුවෙල්’ නම් ඉංජිනේරු මහතා, කන්ද නගිමින් සිටියදී ඇති වූ හෘදයාබාධයකින් අභාවප්රාප්ත විය. එතුමා සිහි කිරීම සඳහා, එතුමන් හෘදයාබාධයට ලක්වූ ස්ථානයේ, රූපවාහිනී කාර්ය මණ්ඩලය විසින් කුඩා සිහිවටන ඵලකයක් ඉදිකර තිබුණි.
අපට මුලින්ම T 56 අවි ලැබුනේ 1985 – 86 කාලයේදීය. එතෙක් සොල්දාදුවන් විසින් .303 රයිෆල් හෝ SLR (Self Loading Rifle) නමැති අර්ධ ස්වයංක්රීය තුවක්කු පාවිච්චි කළහ. හැබැයි එම තුවක්කු වෙඩි තැබීමේ වේගය අතින් බාල වුවද එහි උණ්ඩයක් ගස් ගල් පලාගෙන යන තරම් ප්රබලය. නිලධාරීන් වූ අපට ලැබුනේ SMG (Sub Machine Gun) වර්ගයේ ස්වයංක්රීය යාන්ත්රික තුවක්කුවකි. එය බාර දුන්නේ කාලතුවක්කුවක් බාරදෙනවා වැනි නීති රීති දහසකට යටත්වය. (මෙම තුවක්කු තුන් වර්ගයම 1980 දශකයෙන් පසු අපේ යුද හමුදාවේ භාවිතයට නොගනී) T 56 ලැබුන අවධියේ මුළු එල් ටී ටී ඊ හමුදාව සමග තනියෙන් සටන් කරන්නට තරම් ‘ගට්’ එකක් ලැබුණි. පුහුණු කාලයේදී වෙඩිතැබීමෙන් පසු T 56 පාවිච්චි කර නොතිබූ බැවින්, එක වෙඩිල්ලක් හෝ තබන්නට තිබුනේ පුදුම ආසාවකි. එදා මාගේ පිදුරුතලාගල මුර වාරයයි. සාමාන්යයෙන් පිදුරුතලාගල යන්නේ හරිම අකමැත්තෙනි. හේතුව නිලධාරී නිවස්නයේ සිටිනවිට හැන්දෑවට සහෝදර නිලධාරීන් සමග ලබන ‘විනෝදය’ (විනෝදය කියන්නේ විනෝදය) පිදුරුතලාගලදී නොලැබීමයි. (එව්වා එහේ සම්පූර්ණයෙන් තහනම්ය. දැන් වගේ ජංගම දුරකථන නැති නිසා වෙන මාර්ග වලින් පණිවිඩ යැවීමට බැරිය. රූපවාහිනී කාර්ය මණ්ඩලයේ අය බොහෝවිට අපට විනෝදයක් සඳහා ඇරයුම් කරති. එතකොට පිළිතුරු විනෝදයක් නොදුන්නොත් අපේ තත්වයට මදිය. නමුත් අපි ප්රධාන කඳවුරට ගුවන්විදුලි පණිවිඩයකින් දැනුම් දෙන්නේ මීළඟට සලාක ද්රව්ය එවන විට ‘සිද්ධාලේප’ එකක් එවන ලෙසය. කිව්ව විදිහටම සිද්ධාලේප එක නොවරදවාම ලැබෙයි. ඉතින් අපි ‘ගොඩ’ ය. කිසිදු දිනයක මුරයේ කිසිදු සොල්දාදුවකු ‘සිද්ධාලේප’ නොගත් බව දිවුරා කිව හැකිය) ඉතින් එදා T 56 ත් රැගෙන පිදුරුතලාගල යන්නට පිටත් වුනේ ‘අදනම් ත්රස්තවාදියෝ 100 ක් ආවත් එකාපිට එකා බාවනවා’ යන හැගීමෙනි.
මුරය මාරු වන විට අපි කරන පුංචි සම්යක් ප්රයෝගයක් තිබේ. එනම් කඳු මුදුනේ සිටින නිලධාරියා තම පිරිසෙන් හත් අට දෙනෙක් සමග කන්දේ බාගයක් දුර බැසීමයි. එහි තැනිතලා භූමියක් ඇත ‘නිළ ඇඳුමෙන් සිටි කාලේ 2′ චායාරූපයේ ඇත්තේ ඒ තැන්නයි. එවිට කන්ද නගින නිලධාරියා තැන්නේදී හමුවී රාජකාරි තොරතුරු හුවමාරු කරගෙන දෙදෙනා දෙපසට යාම සිරිතයි. මේ සඳහාද අපි හදාගත් රහස් වචන ගුවන්විදුලි පණිවිඩ මගින් හුවමාරු කරගත්තෙමු. එදා තැන්නට මීටර් 50 ක් පමණ තිබියදී ලස්සන වලිකුකුළන් රංචුවක් මාගේ නෙත ගැටුණි. (එවකට ඌ ජාතික පක්ෂියාද?) මම වහාම උන් වෙත ටී 56 උණ්ඩ දෙක තුනක් මුදා හැලෙමි. අනේ උන් හිටියාටත් වඩා හොඳින් ඉගිල ගියෝය. අපොයි පතරොම් ටික කියා සිතමින් තැන්නට ගිය නමුත් ඉහල සිට පහලට එන නිලධාරියා (එවකට මම ලුතිතන් නිලයේ සිටි අතර ඔහු ජ්යෙෂ්ට කපිතන් වරයෙකි) පැමිණ සිටියේ නැත. ඔහු හමුවේය යන සිතින් කන්ද මුදුනටම ගියත් ඔහු එහි නොසිටියේය. එහි සිටි සෙබල පිරිසගෙන් “කෝ සර්? ” කියා විමසූ විට ඔවුන් කිව්වේ ” ඇයි සර්, අපේ සර් පහලට බැස්සනේ තැන්නේදී සර්ව හම්බවෙන්ඩ” කියාය. මට දැන් මෙය මහා ප්රහේලිකාවක් විය. මා අත තිබුන පණිවිඩ හුවමාරු යන්ත්රයෙන් ඔහු ඇමතුවද පිළිතුරක් නොලදිමි. කලබලයට පත මම වහාම ගුවන්විදුලි මගින් මේ බව ප්රධාන කඳවුරට දන්වා ආපසු තැන්න වෙත ඒමට පිටත් වුනෙමි. වැඩි දුරක් යාමට කලින් ඔහු ප්රධාන කඳවුරේ සිට ගුවන්විදුලියෙන් මා ඇමතීය. “ඔබ ඉහලට යද්දී වෙඩි තැබුවාද?” ඔහු මගෙන් විමසීය. මම මා කල දෙය කිව්වෙමි. ඔහු, තොපගේ මෑණියන්දාට ආදී වශයෙන්, මුළු ගුවන්විදුලි ජාලයේ ඒ වෙලාවේ සිටි සියලු දෙනාට ඇසෙන පරිදි, මට උපහාර පුද කළේය.
සිදුවී ඇත්තේ මෙයයි. මා වළි කුකුළන්ට වෙඩි තබන විට ඔහු සිට ඇත්තේ ඊට මීටර් 100 ක් පමණ දුරිනි. ඔහු සිතුවේ මෙය ත්රස්තවාදී ප්රහාරයක් කියාය. ඔහු සමග සිට ඇත්තේ සෙබළුන් තුන් දෙනෙක් පමණි. එබැවින් සතුරා වෙත යාම නුවනට හුරු නොවන බැවින්, කන්ද නගින අඩි පාර මග හැර, ඝන කැලය දිගේ පහලට පැමිණ ඇත. එහෙත් වෙඩිල්ල වැරදීමෙන් පසු මාගේ සිනා හඬ ඇසුණු ඔහුගේ මුරයේ අය, “සර් ලෙෆ්ටිනන්ට් . . . . .ගේ කටහඬ ඇහෙනවා කෑගහලා කතාකරමුද?” කියා ඇසුවත්, ඔහු එය වලක්වා ඇත්තේ කැලයේ කොතන සතුරන් සිටිනවාදැයි නොදත් නිසාය. කැලේ කඩාගෙන පල්ලම් බහිද්දී ඔහුගේ මුළු ඇඟම කටු වලට සීරී තුවාලවී තිබුණි. ළඟ හිටියානම් ඔහු මාගේ කණ පලනු සිකුරුය. තවත් කතා පසුවට . . . . . . . .