නිළ ඇඳුමෙන් සිටි කාලේ ලිපි මාලාවෙන් මා තවමත් ඔබ සමග සිටින්නේ නුවරඑලිය ප්‍රදේශයේ. මගේ මතකය මා ඔබ වෙත ගෙන එන්නේ 1980 දශකයේ සිටයි. ඔබ නුවර එලිය ප්‍රදේශයේ සංචාරයකට යනවානම් එය යටත්පිරිසෙයින් දින තුනක්වත් විය යුතුයි. බොහෝ දෙනා නුවරඑලිය කියා සිතන්නේ නගරයේ පිහිටි මල්වත්ත සහ ග්‍රෙගරි වැවයි. එසේ නැතහොත් වෙන කොහේ හෝ යන අතර ඔන්න අපි නුවරඑලියටත් ගියා කියන්නට මෙන් පැයක් පමණ එහි රැඳී සිට යාමටයි තවත් බොහෝ දෙනා පුරුදුවී සිටින්නේ. ඔබ හග්ගල මල්වත්ත හරියට නරඹනවා නම් දවසක් වත් අවශ්‍ය බව දන්නවාද?
පිදුරුතලාගල රූපවාහිනී සම්ප්‍රේශනාගාරය පිහිටුවීමට පෙර එය ඕනෑම කෙනෙකුට ගොස් පරිසරය රස විඳීමට හැකි තැනක්ව තිබුනා. නමුත් සම්ප්රෙෂණාගාරය පිහිටුවීමෙන් පසු එය ද්‍රවිඩ බෙදුම්වාදී ත්‍රස්තවාදීන්ගේ ඉලක්කයක් බවට පත්වුනා. ඒ නිසයි ඔවුන් 1984 වසරේ මැද භාගයේදී එයට අසාර්ථක ප්‍රහාරයක් එල්ල කලේ. කෙසේ වෙතත් එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ ශ්‍රී ලංකාවේ සුන්දරතම ස්ථානයක් මෙන්ම උසින්ම පිහිටි භූමි භාගය නැරඹීමේ දුලබ අවස්තාව මුළු ලෝකයටම තහනම්වී යාමයි. රජය මේ පිළිබඳව නැවත සලකා බැලීමක් කල යුතු කාලය දැන් එළඹ ඇතැයි මා සිතනවා. වරාය, ගුවන් තොටුපල, වැනි ස්ථාන බලන්නට යාමට ඉඩ දෙන්නේනම්, මෙයද එවැනි ස්ථානයක් ලෙස සැලකිය යුතුය යන්න මගේ හැඟීමයි. පිදුරුතලාගලට පාරක් කැපීම මා කිසිසේත් අනුමත නොකරන බව මීට පෙර මගේ ලිපියකින් ප්‍රකාශ කළා ඔබට මතක ඇති. ඒ වෙනුවට කළයුතුව තිබුනේ, ජපන් ඉංජිනේරුවන් විසින්, බඩු ගෙනයාමට පමණක් සකස් කර තිබුණු කේබල් කාර් මාර්ගය, මිනිසුන් ගෙනයාහැකි ආකාරයට වැඩි දියුණු කිරීමයි. මේ සමග ඇති ගූගල් සිතියමෙන් ඔබට දැක ගත හැකියි, මේ අඩි 20 ක් හෝ සමහ තැන්වල ඊටත් වැඩි පළලින් යුත් කොන්ක්‍රීට් මාර්ගය නිසා, නොඉඳුල් වනාන්තරයට සිදුවී ඇති, නැවත සැකසිය නොහැකි හානිය. අනෙක් අතට කලින් තිබුන අඩි පාරේ යන්නට අද ඉඩදුන්නොත් සිදුවන හානිය හිතාගන්නටවත් බැරි තරම් බරපතලයි. ඒ තරම් ‘හොඳ’ සංචාරකයන් අපේ රටේ ඉන්න නිසා. ඒ නිසා හොඳම විසඳුම තමයි අතරමග නොනවත්වන කේබල් කාර් ක්‍රමයකින් වනාන්තරයද බලාගෙන මුදුන දක්වා (විවිධ ආයතන වලට අයත් සම්ප්‍රේෂණ මධ්‍යස්ථාන පිහිටි ප්‍රදේශය මග හැර කඳු වැටියේ වෙනත් තැනකට) යාමට ඉඩ සැලසීම. මෙය සංචාරක ප්‍රවර්ධන කාර්යයක් ලෙස සැළකිය යුතුයි.
පිදුරුතලාගල ආරක්ෂක මුරය හැටියට අපි සෑම විටම ගියේ කැලය මැදින් ඇති අඩි පාර දිගේ පයින්මයි. එය රසවත් බව මෙන්ම සතුරා ගැන අවධානයෙන්ද යුතුව යායුතු අභියෝගාත්මක ගමනක්. රසවත් බවේ එක උදාහරණයක් කියන්නම්. පිදුරුතලාගල රක්ෂිත වනයක් නිසා කිසිවෙකුටත් එහි ඇතුළුවීම තහනම්. නමුත් කඳු වැටිය පාමුල වටේටම ඇති වතු ජනාවාසවල සිටින කාන්තාවන් දර කඩාගැනීම සඳහා හොරෙන් රක්ෂිතයට ඇතුළු වෙනවා. දර කඩාගනීමට අමතරව කුඩා ගස් කපාගැනීම නිසා බරපතල හානියක් ඔවුන්ගෙන් සිදුවෙනවා. එක් දිනක් මම පිදුරුතලාගල මුරය භාර නිලධාරියා ලෙස රාජකාරිය භාර ගැනීම සඳහා මුරයේ සාමාජිකයන්ද සමග තරමක් පොද වැස්සේ පිටත් වුනා. මීටර් 300 ක් පමණ කැලය ඇතුලට යද්දී ඉදිරියෙන් යන විමර්ශන කණ්ඩායම හස්ත සංඥාවකින් කිව්වා, කවුරුන් හෝ කැලයේ සිටින බව ඇහෙනවා දැනෙනවා කියා. සියලු දෙනා වෙඩි තැබීමට සූදානම්ව ගස් වලින් ආවරණයක් ගෙන සිටින ලෙස සංඥා කල මම, බඩගාගෙන ඉදිරියට ගියා මගේ සහායක සෙබලාත් සමග. විනාඩි 10 ක් පමණ බඩගාගෙන යනවිට මට ඇසුනා ගැහැණු කටහඬවල් කීපයක් සහ හිනා හඬකුත්. මට එක්වරම අවබෝධවුනා මේ දර කඩන්නට හොරෙන් පැමිණි කණ්ඩායමක් බව. අදනම් හොඳ පාඩමක් උගන්වනවා කියා සිතූ මම, සෙබල කණ්ඩායම යොදවා ඒ ප්‍රදේශය වටකර, සෙබළුන් තිදෙනෙකු සමග එතනට කඩා පැන්නා. එතන තිබුනේ වැඩිහිටියන්ට පමණයි දර්ශනයක්. දර කඩන්නට එන කාන්තාවන් ඔවුන් යටි කයට ඇඳ සිටි වස්ත්‍ර උනා දමා ඉටි රෙදි ඇඳගෙනයි දර කැඩීමේ යෙදී තිබුනේ. එයට හේතුව ඔවුන්ගේ දුප්පත්කමයි. නිතර මාරුකරන්නට ඔවුන්ට ඇඳුම් නැතුව ඇති. අපි කඩා පනින වෙලාවේ ඔවුන් දර කැඩීම අවසන් කර නැවත ඇඳුම් මාරු කරමිනුයි සිටියේ. ඇඳුම් ඇඳගෙන සිටි අය විලාප දීගෙන පහලට දිව්වා. යටි කය නිරුවතින් සහ ඉටි රෙදි ඇඳුමෙන් සිටි අය බිම වාඩිවී හඬන්නට පටන් ගත්තා. මා සමග සිටි එක් සෙබළෙකුට දෙමල භාෂාව පුළුවන්. මා ඔහුට කිව්වා අපෙන් හිරිහැරයක් නොවන බවත්, අපි එතනින් ඉවත් වන බවත් එහෙත්, ඇඳුම් මාරු කරගෙන, ඔවුන්ගෙන් එක් අයෙකු පහලට ගොස්, පැන ගිය අයද රැගෙන ආපසු පැමිණිය යුතු බවත් කියනලෙස. එසේ කියා අපි ඉවත්වුණා. ටික වෙලාවකින් ඒ නඩයම එක් තැනකට ගන්නට අපි සමත් වුනා. ඉන්පසු අර සෙබලා මගින් මා ඔවුන්ට දැඩිව අවවාද කළා නැවත දුටුවොත් වෙඩි තබන බව. හැබැයි මේ සිද්ධිය කඳවුරට වාර්තා කල පසු මට ලස්සන අදහස් දැක්වීම් රාශියක් අසන්නට ලැබුනා සහෝදර නිලධාරීන්ගෙන්.
