පසුගිය දිනවල මා අසනීපව සිටි බැවින් නියමිත කාලය තුළ මේ ලිපිය ප්‍රකාශයට පත්කරන්නට නොහැකි වුනා. ඒ ගැන කණගාටු වන අතර මට සුවය පතමින්, ඉතා ඉවසීමෙන් මේ ලිපිය බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි ඔබ සැමට මෙය සාදරයෙන් පිළිගන්වනවා.
පින්තුරය ගත්තේ මෙතනින්
’අර ඉන්නේ අර’ ලිපියේ පළමුවැනි කොටසෙන් ඔබට මූලික අවබෝධයක් ලැබෙන්නට ඇති, භූමියේ පිහිටි වස්තුවක් තවත් කෙනෙකුට පෙන්වාදෙන්නේ කොහොමද කියන එක පිළිබඳව. එහිදී මා ඔබට එවැනි වස්තුවක්, ඉලක්කයක් ලෙස ප්‍රකාශ කරන හැටිත් පැහැදිළි කර දුන්නා. නමුත් ඔබෙන් බහුතරය, හමුදා සාමාජිකයන් නොවන බැවින්, ඔබට කිසිවිටකත් එවැනි ඉලක්කයකට වෙඩි තියන්න ඉඩ නොලැබෙන නිසා, වෙඩි තැබීමේ පැත්ත අමතක කර, කිසියම් වස්තුවක් පෙන්වීමේ තවත් ක්‍රම ගැන, තවදුරටත් අද සාකච්ඡා කරමු. සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි ලිපි වලදී මා හැකිතරම් උත්සාහ කරන්නේ පාරිභාෂික වචන අඩුකොට, එදිනෙදා ව්‍යවහාර භාෂාවේ එන වචන හැකිතරම් දීමටයි. මා සිතන්නේ එවිට මේ ලිපිවලට පදනම් වන හමුදා ප්‍රකාශන වල තිබෙන, ‘දැඩි හමුදා ගතිය’ තරමක් හෝ අඩුවී, සාමාන්‍යකරණය වනු ඇතැයි කියායි.
භූමියේ ඇති ඉලක්ක පෙන්වීමේ තවත් ක්‍රම කීපයක් තිබෙනවා. මේවායින් සමහරක් ප්‍රධාන ක්‍රම සමග සම්බන්ධකර භාවිත කෙරෙන අධාරක ක්‍රම ලෙසයි යොදාගන්නේ. නමුත් ඔබෙන් සමහර අය පළමුවරට මේ තොරතුරු කියවන නිසා ඒ සියල්ල වෙන වෙනම දැක්වීමට මා අදහස් කරනවා. මීළඟ ක්‍රමය ඉතා සරලයි. හැබැයි භාවිතයේදී ඉතා කල්පනාවෙන් කල යුතුයි. මතකතබාගන්න, යුද්ධයේදී වැරදීමක් වෙනවා කියන්නේ, මහා විනාශයකට මුලපිරීමක් විය හැකියි. මේ සරල ක්‍රමය හඳුන්වන්නේ වරහන් ක්‍රමය (Bracketing Method) යනුවෙන්.
වරහන් ක්‍රමය – Bracketing Method
පින්තුරයේ මුල් පිටපත ගත්තේ මෙතනින්
මේ පින්තුරයේ ඉන්න සොල්දාදුවාට, අර ඈත පෙනෙන ගස් යට ඉන්න සතුරකු, ඉලක්ක කරගන්න සිදුවෙනවා යයි සිතන්න. දැන් ඔහුට ඒ ඉලක්කයට ඇති දුර නිශ්චය කිරීමට ඇති එක ක්‍රමයක් තමයි වරහන් ක්‍රමය. ඔහු කලයුත්තේ මෙයයි. තමන් සිටින ස්ථානයේ සිට ඉලක්කයට ඇති උපරිම දුර මීටර්/යාර මෙපමණකැයි ඔහු මුලින්ම හොඳින් සොයාබලා තීරණය කලයුතුයි. ඊළඟට එලෙසම එම ඉලක්කයට ඇති අවම දුර මෙතෙකැයි තීරණය කලයුතුයි. දැන් ඒ උපරිම දුර සහ අවම දුර යන දෙක එකට එකතු කර දෙකෙන් බෙදීමෙන් ඉලක්කයට ඇති දුර මෙතෙකැයි යන සාධාරණ නිශ්චය කිරීමක් ලැබෙනවා. උදාහරණය:- උපරිම දුර මීටර් 400 යි. අවම දුර මීටර් 300 යි. එකතුව මීටර් 700 යි. දෙකෙන් බෙදුවිට මීටර් 350 යි. ඒ අනුව ඉලක්කයට ඇති දුර මීටර් 350 සේ සලකා තම තුවක්කුවේ කුරුමානම සැකසිය යුතුයි. ඊළඟ ක්‍රමය හඳුන්වන්නේ භාග ක්‍රමය යනුවෙන් (halving method)
භාග ක්‍රමය – (Halving Method)
භාග ක්‍රමය වරහන් ක්‍රමයේ ප්‍රතිවිරුද්ධ පැත්ත වගේ පෙනෙනවා. මෙයත් ඉතා සරල ක්‍රමයක්. මෙහිදී කරන්නේ තමන් සිටින ස්ථානය සහ ඉලක්කය අතර හරි මැද පිහිටි කිසියම් වස්තුවක් වෙත මුලින්ම දුර නිශ්චය කිරීමයි. ඉන්පසු එය දෙකෙන් වැඩි කිරීමන් ඉලක්කයට ඇති දුර මෙතෙකැයි නිගමනය කරනවා.
පින්තුරයේ මුල් පිටපත ගත්තේ මෙතනින්
මේ රූපය අදාළ කාරණය පැහැදිලි කිරීම සඳහා ඉදිරිපත් කරන්නක් මිස, නිශ්චිත පරිමාණයකට අනුව සකස් කර නැති පින්තුරයක් බව විශේෂයෙන් සඳහන් කරනවා.
යතුරු ක්‍රමය – Key Ranging Method
කිසියම් නිශ්චිත දුරක් මූලික මිනුමක් හෙවත් යතුරක් ලෙස යොදාගෙන දුර මැනීමේ ක්‍රමයක් ද තිබෙනවා. එය හඳුන්වන්නේ ‘යතුරු ක්‍රමය – Key Ranging Method’ යනුවෙන්. උදාහරණයක් වශයෙන්, අපි දන්නවා, පාපන්දු පිටියක් මීටර් 100 ක් පමණ දිග සහ මීටර් 50 ක් පමණ පළල බව. ඉතින් අප ඉදිරිපිට පාපන්දු පිටියක් තිබේ යයි සිතන්න. අපට දුර නිෂ්චය කිරීමට අවශ්‍ය වස්තුව, එම පිටියට පසු පසින්, තරමක් දුරින්, පිහිටා තිබෙනවා යයි සිතන්න. දැන් අපිට පුළුවන් අපි සිටින තැනත් ඒ වස්තුවත් අතර මැද ප්‍රදේශය පාපන්දු පිටිය මෙන් කොපමණ ගුණයක් ආවරණය කරනවාදැයි ගණනය කරන්න, අර පාපන්දු පිටියේ දිග හෝ පළල යතුරක් ලෙස යොදාගනිමින්. නමුත් එක කරුණක් මෙහිදී පැහැදිලිව මතක තබාගන්න මේ ක්‍රමය මීටර් 400 කට වඩා දුර ඉලක්ක නිශ්චය කිරීමට ගැලපෙන්නේ නැහැ. වෙනත් වචන වලින් කියනවානම්, මීටර් 400 කට වඩා ඔබ්බෙන් තිබෙන ඉලක්ක මේ ක්‍රමයෙන් නිවැරදිව නිශ්චය කරන්නට බැහැ.
පින්තුරයේ මුල් පිටපත ගත්තේ මෙතනින්. මෙම පින්තුරය පරිමාණයකට අනුව සකස්කර නැති බව සලකන්න.
ඔරලෝසු ක්‍රමය – Clockray Method
පසුගිය ලිපිය කියවූ සමහර අය මේ ක්‍රමය ගැන මතක් කර තිබුනා. තවත් සමහරු එය ඉගෙනගන්නට උනන්දුව දක්වා තිබුනා. හොඳයි එහෙනම් මෙන්න ඉලක්ක පෙන්වීම සඳහා වඩාත් ජනප්‍රිය ඒ ඔරලෝසු ක්‍රමය. මෙහිදී ඉලක්කය පෙන්වීම සඳහා උපයෝගී කරගන්නේ මනඃකල්පිත ඔරලෝසු මුහුණතක්, අප ඉදිරිපිට පරිසරයේ හොඳින් කැපීපෙනෙන ස්ථානයක රැඳවිමෙන්. මෙය වර්තමානයේ බහුලව යොදාගන්නා සංඛ්‍යාංක (Digital) ඔරලෝසුවක් නොව පැරණි ප්‍රතිසම (Analog) (හරිද වචනය?) ඔරලෝසුවක්. එමෙන්ම ඒ ඔරලෝසුවේ වෙලාව දක්වන ඉලක්කම් තිබුනත් ‘කටු’ (hands) පිහිටා නැහැ. කටු සවිවන, ඔරලෝසු මුහුණතේ හරි මැද, ලක්ෂ්‍යයක් ලෙස, අපිට අවශ්‍ය කැපී පෙනෙන ස්ථානය මත පිහිටවනවා.
මේ රුපය ඇසුරෙන් මම ඉතිරි කරුණු ඔබට පැහැදිලි කරන්නම්. මේ ක්‍රිකට් පිටියට පසුපසින් විශාල නිවසක් තිබෙනවා. මෙම නිවසේ දුම් කවුළු කීපයක් තිබෙනවා. හොඳින් පරීක්ෂාකර බැලුවොත් ඔරලෝසුවේ 9 ඉලක්කමට පසුපසින්, ඔරලෝසුවේ හරි මැද, ඔරලෝසුවේ 3 ඉලක්කම අසල, 3 ඉලක්කමට ටිකක් ආසන්නව, 3 ඉලක්කමට ටිකක් ආසන්නව තරමක් පහලින්, සහ 3 ඉලක්කමට තරමක් ඈතින් දුම් කවුළු පිහිටා තිබෙනවා. නමුත් මේ සියලු දුම් කවුළු අතරින් වඩාත් කැපී පෙනෙන්නේ සුදුපාට විශාල දුම් කවුළුවයි. ඒ නිසා මම මට අවශ්‍ය ඉලක්කය පෙන්වීමට ඔරලෝසුව පිහිටුවන්නේ ඒ සුදුපාට විශාල දුම් කවුලුවෙයි. දැන් සිතන්න, 3 ඉලක්කමට නැගෙනහිර පැත්තෙන් ඇති, දුඹුරු පැහැති, විශාල දුම් කවුළුවෙහි සැඟවී සිටින සතුරකු, මට නිරීක්ෂණය වුනා කියා. මම ඒ බව ඔරලෝසු ක්‍රමය අනුව ඔබට කියන්නේ මෙහෙමයි. “ඉදිරියේ ඇති විශාල ගොඩනැගිල්ල”, “සුදුපාට ලොකු දුම් කවුළුව”, “3 වෙලාව”, “දුඹුරු පාට ලොකු දුම් කවුළුවේ සතුරා”. (මම ඊතලයක් ඇඳ තිබෙන්නේ 3 වෙලාව යන්න ඔබට පැහැදිලි කිරීම සඳහායි) ඊළඟට තිබෙන්නේ ඔබ කලයුතු අභ්‍යාසයක්. මොහොතකට සිතන්න මේ ක්‍රීඩා පිටිය හිස්ව තිබෙන්නේ කියා. ඉදිරි භූමියේ ඇති කාර් දෙකෙන් එකක් අසල බිම සතුරන් දෙදෙනෙක් ඉන්නවා. (කී දෙනෙක් හිටියත් කියන්නේ ‘සතුරා’ කියලයි) හොඳයි දැන් ඔබ මට පෙන්වාදෙන්න ඒ සතුරන් දෙදෙනා සිටින තැන ඔරලෝසු ක්‍රමය අනුව. ඉහත මා දක්වා ඇති ආකාරයට විස්තර කල යුතුයි. (ක්‍රීඩා පිටිය හිස්ව තිබෙන බව සිතන්න කිව්වේ එහි ක්‍රීඩා කරන අතරේ ඒ හරහා යන ලෙස වෙඩි තියන්න බැරි නිසා)
ඉලක්කය පෙන්වූවාට පසු එයට ඇති දුර නිශ්චය කර වෙඩි තැබීමේ අණ නිකුත්වන තුරු සිටිය යුතුයි. ප්‍රහාරක කණ්ඩායමේ නායකයා තමයි කියන්නේ වෙඩි තබන ආකාරය. (තනි උන්ඩද, පොකුරු වෙඩිද ආදී වශයෙන්)
අප අවට පරිසරයේදී පුද්ගලයකු කිසියම් නිශ්චිත දුරකදී අපට පෙනෙන්නේ කෙසේද යන්න දැන සිටීමත් වැදගත්. එවිට ඔබට සිතාගන්න පුළුවන් ඒ පුද්ගලයා ආසන්න වශයෙන් ඔබට කොපමණ දුරකින් ඉන්නවාද කියා. පහත දැක්වෙන සටහන බැලීමෙන් ඔබට එය පැහැදිලි වෙනවා ඇති.
කිසියම් පුද්ගලයකු ඔබට මීටර් 100 ක් පමණ දුරුන් සිටින විට ඔහු හොඳින් හඳුනාගත හැකියි. මුහුණේ ඇති ලක්ෂණ, සමේ වර්ණය, අතේ තිබෙන දේවල් ආදිය පැහැදිලිව පෙනෙයි.
මීටර් 200 දී පුද්ගලයාගේ මුහුණේ වර්ණය පෙනේ. එහෙත් පැහැදිලිව හඳුනාගැනීමට නොහැකිය. අතේ තිබෙන්නේ මොනවාද කියා එක්වරම කීම අපහසුය.
පින්තුරය ගත්තේ මෙතනින්
මීටර් 300 දී, එය මිනිස් රූපයක් බව, හැඩය අනුව ප්‍රකාශ කළ හැකිය. වැඩි විස්තර දැක ගැනීමට අපහසුය. මෙවැනි ලිපි වලින් ඔබේ දැනුමට යමක් එක්වන්නේනම් එය මට මහත් සතුටක්.
මීළඟට මා සිතා සිටිනවා ‘යුද්ධයේදී ඔලුව පාවිච්චි කිරීම’ ගැන ලිපියක් ලියන්න. එය තරමක් ගැඹුරු කරුණු වලින් යුක්තයි. නමුත් වර්තමානයට අතිශයින් ගැලපෙන ලිපියක්. බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින්න.
2013 ජනවාරි මස 25 වැනි දින 2246 පැය
