අවසාන වරට බ්ලොග් ලිපියක් ලිව්වේ මැයි මාසේ 11 වෙනිදා. මට දැනෙන්නේ මාසයක් විතර ගියා වගේ. ඒ වගේමයි, බ්ලොග් ලියන සමහර අයට දැනුනද දන්නේ නැහැ, මගේ කමෙන්ට්ස් වැටෙන්නේ නැති බව. අමාරුවෙන් කමෙන්ට්ස් එකක් දෙකක් දැම්මා, බොහොම දුක් විඳගෙන. මෙන්න මේකයි වෙච්චි සංගෙදිය. මැයි 15 - 16 වගේ දවසක, මට දැනෙන්ඩ පෙනෙන්ඩ පටන්ගත්තා, කොම්පියුටර් ඇන්ජිම, අසාමාන්ය විදිහට මන්දගාමී වෙලා කියලා. ඒ වගේමයි, ජාලයට සම්බන්ධ වෙලා, ටැබවල් දෙකතුනක් විරිත්ත විවුරුත කොරපු ගමන්, ඒ ටැබවල් නිකම්ම නිකං පුහු වෙනවා, මෙන්න මේවගේ.
ඉන්ටර්නෙට් කොනෙක්සොන් නෑ කියන්නේ කොහොමද යකෝ? රවුටර් උන්නාන්සේ නිවි නිවී පත්තුවෙනවා එකසිය ගාණට. මගේ අති විශිෂ්ඨ, උත්කෘෂ්ඨ, පාපිෂ්ඨ,පාපිස්ස නික්ලිෂ්ඨ, ධර්මිෂ්ඨ, ඥානයට වැටහුණා, මේ දිනවල පවතින අධික වර්ෂාව නිසා, අනුමානයක් නැතුව වෙලා තියෙන්නේ, පිනිබෑම නිසා, කොම්පියුටර් ඇන්ජිමට වෛරස් උණක් වැළඳීලාය, උණ වැඩිවීම හේතුවෙන් වලිප්පුව හැදිලාය, ඒ නිසා එකම බෙහෙත, 'ෆෝමැට් කසාය' පත අට එකට සිඳ ලබාදීමය කියලා. හෙහ් හෙහ්, බෙහෙත් දන්නා නිසා හොඳයි.
ඔන්න දුන්නා, ජනෙල් අටකුත් දසම එකක් හිටින්න. හෑ.............ඉන්ස් එක ටෝල් වුනාට රීගෙන ඉස්ටාට් වෙන්නේ නෑ. මොකද්ද බොල ඒ ජංජාලේ කියලා බැලුවා. ම්හු, නෝ ඉස්ටාට්. දන්නා සිල්ප දාලා බැලුවා ම්හු. හරි හරි, ජනෙල් අට සැර මදි වගේ. හිටුකො එහෙනං කියලා දුන්නා, ජනෙල් දහය x 64 එකෙන්ම. මීට ඉස්සර, ජනෙල් දහය හොඳට පත්තියම් වුනා, මේ ඇන්ජිමට. කොහෙද ඒ සැරෙත් ඉස්ටාට් වෙන තැනට ඇවිත් කැරකෙනවා විතරයි. එයින් එහාට යන්නේ නෑ. මොකෑ කරන්නේ. බරපතල පුරස්නයක්. මං සෑහෙන වෙලාවක් කල්පනාව බාජනේකට දාගෙන හිටියා.
කොම්පියුටර් කට්ටත් දැන් මම වගේම මහලුයි. දැනට මේ විශ්වයේ කොහෙවත් නිෂ්පාදනය කරන්නේ නැති, මදර් පුවරුවක් හෙවත්, මව් බෝඩ් එකක් හෙවත්, අම්මා ලෑල්ලක් සහ, මජ්ජිමකැසකුම් සැකසුම් ඒකකයක් තමා, මේ කොම්පියුටර් ඇන්ජිමේ තියෙන්නේ. හැබැයි ක්ෂණික මතකය නම් තියනවා, 4 GB DDR 2.
ඉන්ටර්නෙට් කොනෙක්සොන් නෑ කියන්නේ කොහොමද යකෝ? රවුටර් උන්නාන්සේ නිවි නිවී පත්තුවෙනවා එකසිය ගාණට. මගේ අති විශිෂ්ඨ, උත්කෘෂ්ඨ, පාපිෂ්ඨ,
ඔන්න දුන්නා, ජනෙල් අටකුත් දසම එකක් හිටින්න. හෑ.............ඉන්ස් එක ටෝල් වුනාට රීගෙන ඉස්ටාට් වෙන්නේ නෑ. මොකද්ද බොල ඒ ජංජාලේ කියලා බැලුවා. ම්හු, නෝ ඉස්ටාට්. දන්නා සිල්ප දාලා බැලුවා ම්හු. හරි හරි, ජනෙල් අට සැර මදි වගේ. හිටුකො එහෙනං කියලා දුන්නා, ජනෙල් දහය x 64 එකෙන්ම. මීට ඉස්සර, ජනෙල් දහය හොඳට පත්තියම් වුනා, මේ ඇන්ජිමට. කොහෙද ඒ සැරෙත් ඉස්ටාට් වෙන තැනට ඇවිත් කැරකෙනවා විතරයි. එයින් එහාට යන්නේ නෑ. මොකෑ කරන්නේ. බරපතල පුරස්නයක්. මං සෑහෙන වෙලාවක් කල්පනාව බාජනේකට දාගෙන හිටියා.
කොම්පියුටර් කට්ටත් දැන් මම වගේම මහලුයි. දැනට මේ විශ්වයේ කොහෙවත් නිෂ්පාදනය කරන්නේ නැති, මදර් පුවරුවක් හෙවත්, මව් බෝඩ් එකක් හෙවත්, අම්මා ලෑල්ලක් සහ, මජ්ජිම
'අම්මා ලෑල්ල' මෙන්න.
මජ්ජිම සැකසුම් ඒකකය මෙන්න
හරි හරි, ඔන්න මගේ සිඟිති මොලේට වැටහෙනවා දැන්, අම්මා ලෑල්ලේ තමා බූත දෝසය තියෙන්නේ. වෙන ලෑල්ලක් ඇන්න හයිකොරානම්, වැඩේ ගොඩ කියලා. වහාම ඇන්ජිම කාරෙකේ පටවාගෙන, කුරුණෑගල නගරයේ, කොම්පීතර ඇන්ජින් කඩයක් පවත්වාගෙන යන, මගේ මිත්තරයකු සොයා ගියෙමි. අපුච්චේ...........මහත්තයෝ, මේකට අම්මා ලෑල්ලක් හොයන්න අඟහරු ලෝකෙට යන්න වෙනවා. පරණ එකක් දාලා බලමු. මා ළඟ තියනවා වැඩකරන එකක් කියලා, ඔන්න සෑහෙන්න මහන්සියකින් දැම්මා ඒ අලුත් (පරණ) ලෑල්ල. මොන විකාරද, ලෙඩේ ඒ විදිහමයි. ජනෙල් 10 සැර වැඩියි කියලා, දැම්මා seX Pee, අනේ........ලෙඩේ ඒ විදිහමයි. ඉතිං මොකේදැයි දන් වළඳන්නේ කියලා, අරුන්නැහෙත් කල්පොනා කොළා.
මං හිතන්නේ මජ්ජිම සැකසුම හුඟක් රත්වෙනවා වගේ, අපි ගලවලා බලමු කියලා, ගැලෙව්වා. බුදු අප්පොච්චියේ................. එතන තියන පංකාවට යටින් තියන, තාපය ගිල්ලවන ඇලුමිනියං පෙති කට්ටලය, වැසිකිළි වලක් වගේ. දූවිලි හත්තට්ටුවක් බැඳිලා ගල්වෙලා. ඔක්කොම සුද්ද කරා සුපිරියටම. (තමුන්නැහේලාත් 'ඩැස්ටොක් කොම්පීතර' පාවිච්චි කොරනවා නම්, අවුරුද්දකට වතාවක් වත්, ඔය වැසිකිළි වල පිරිසිදු කොරනවා හොඳයි)
ආපහු හයි කොළා. මොන විකාරද? ලෙඩේ එහෙමමයි. ඒ පාර මම කිව්වා, අර බලන්න පංකාව කැරකෙන වේගය මදි වගේ. අලුත් එකක් ගහලා බලමු කියලා. අලුත් එකක් දැම්මා. මොන විකාරද? ලෙඩේ එහෙමමයි. ඔන්න දැන් තමයි, 'සැටප් පොරෝගිරෑම්' එකේ ගිහින් බලන්න හිතුනේ, මජ්ජිම සැකසුම් ඒකකයේ, ඌ ඌ ඌෂ්ණත්වය කොහොමද කියලා. අපොයි 64 යි. එච්චර තියෙද්දී, කීයටවත් රීස්ටාට් වෙන්නේ නැහැ. මෙන්න මෙහෙම තියෙන්න ඕනේ.
ඔන්න ලෙඩේ අහුවුණා. ඉතිං දැන් හොයපන්කෝ අලුත් එකක්. ඒක හීනයක් විතරයි. කඩෙන්ම හොයාගත්තා පරණ එකක්. core 2 duo 1.8 Ghz එකක්. LGA 775 සොකට් එකට ගැලපෙන මොන මළදානයක් හරි කමක් නෑ. දැන්නං ඇන්ජිම සෑහෙන තරම් සතුටුදායක වේගයකින් තියනවා. නමුත් තවමත් ජාලයෙදී ටැබ් පහක් හයක් විවෘත කළාම, ප්රශ්න එනවා. google images වලට ගියාමත්, බොහොම හෙමින් වැඩකරන්නේ. CPU Heat එක අංශක 31 විතර තියෙන්නේ. දැන් ඉතිං අලුත් ඇන්ජිමක් ගන්න කාලය හරි. නමුත් කාටද දෙයියෝ සල්ලි තියෙන්නේ? (Core i3 Processor 16500/-, Motherboard (cheap brand) 8000/-, 4 GB DDR 3 RAM 4000/-)
අනේ අපේ ආපදා කළමනාකොරණය
මහා වැස්සක් ආවා, ගංවතුර ගැලුවා, නාය ගියා, මිනිස්සු මැරුණා, මෘත ශරීර හමුවූ ප්රමාණය සහ අතුරුදහන් ප්රමාණය එකතු කළාම 200 ඉක්මවනවා. අවතැන් වූවන්ගේ ප්රමාණය ලක්ෂ තුනහමාරක් පමණ වෙනවා. සරණාගත කඳවුරු 100 කර ආසන්න ගණනක් විවෘතව තිබෙනවා. සැබවින්ම ජාතික ආපදා සහ ව්යසන තත්වයක්. මේ තත්වය කලමනාකරණය කෙරෙන ආකාරය ගැන සෑහීමකට පත්වන්නට නොහැකි බව විද්යුත් සහ මුද්රිත මාධ්ය ඔස්සේ (ඒවායේ වැඩකරන මාධ්ය කුක්කන් සහ කික්කියන් කියන ආකාරයට මාධ්ය හරහා නෙවෙයි) වාර්තා වෙනවා. රාජ්ය ආපදා කළමනාකරණ යාන්ත්රනය ශක්තිමත්/කාර්යක්ෂම/සැලසුම් සහගත/අවස්ථාවෝචිත/ නොවන බවට චෝදනා නැගෙනවා. මේ ගැන විමසීමක් කරන්න හිතුනේ ඒ නිසයි.
1. පෙර සූදානම
පෙර සූදානම අතිශයින් කණගාටුදායක බව නොකියාම බැරිය. පෙර සූදානම කියන්නේ මොකක්ද කියා දන්නවාදැයි සැක හිතෙනවා. අපි සුනාමි ආරක්ෂක හා අනතුරු ඇඟවීම්, වැඩපිළිවෙලකට බැස්සේ, සුනාමි අත්දැකීමෙන් පස්සේ. ඒ ගැන වරදක් කියන්න බැහැ. හේතුව, ඊට පෙර කවදාවත් අපි, සුනාමියකට මුහුණ දී නොතිබීමයි. නමුත්, නාය යෑම්, ගංවතුර, කල් තබා දැනගන්නා සුළි සුළං තත්වය, අනාදිමත් කාලයක සිට අපි අත්විඳින සංසිද්ධි ලෙස හඳුන්වන්න පුළුවන්. මෙවරත්, කල්තබා කෙරෙන අනතුරු ඇඟවීම් තිබුණා. මහජනතාව මෙන්ම ආපදා කළමනාකරණ අංශ වලත් සතුටුදායක පෙර සූදානමක සිටි බවත් පෙනුනේ නැහැ.
මහජනතාවගේ ක්රියාකාරකම් පැත්තෙන් බැලුවොත්, අන්තිම මොහොත වනතුරු කිසිදු ආරක්ෂක පියවරක් නොගත් පිරිස ඉතා විශාලයි. ඒ වගේමයි, අපේ රටේ ජනාවාස පිහිටුවාගැනීමේ දී, ස්වයං නිර්ණය මත කටයුතු කිරීමෙන්, නොගැලපෙන ස්ථානවල නිවෙස් ඉදිකිරීම සහ, අනවසර ඉදිකිරීම් නිසා සිදුවන පරිසරහානි හේතුවෙන්, ස්වභාවික ජලවහනයට සිදුවන බාධා නිසා පැනනැගුන දුර්විපාක, එවැනි දේ කළ, නොකළ, සියලු දෙනා විඳගත්තා.
'ඔය අතනට වතුර ආවට මෙතනට එන එකක් නෑ. ගියපාරත් අතෙන්ට වතුර ඇවිත් පහුවදා බැහැලා ගියා. දවසක් දෙකක් බලමුකෝ'
ඔය කන්ද නාය යන්නේ නෑ බං. එහෙනං සිරීපාද කන්දත් නාය යන්න ඕනේ. ඔය පොඩි පොඩි වතුර පාරවල් ආවට නාය යන්නේ නෑ. තව දවසක් දෙකක් බලමුකෝ'
සෑහෙන පිරිසක් හිටියේ ඔන්න ඔය ප්රතිපත්තියේ. මේ කම්මැලි, අති පණ්ඩිත, අලස, මන්දෝත්සාහී බව, අපේ ජාතික ලක්ෂණයක්දැයි කියා සිතෙන අවස්ථා බොහොමයි.
සාමාන්යයෙන් කිසිදු නිවසක එදිනෙදා ආහාරයට අවශ්ය ද්රව්ය තබාගන්නවා මිස, මාස ගණනකට හෝ සති ගණනකට ආහාර ගබඩා කරගන්නේ නැහැ. ඒ සඳහා වත්කමක් කිසිසේත් නැහැ, අතිමහත් බහුතරයකට. නමුත් සැලකිය යුතු පිරිසකට හැකියාව තිබෙනවා, දින 4 - 5 කට සෑහෙන වියලි සලාක ද්රව්ය ගබඩා කරගන්න. එහෙම හැකියාව ඇති අයත්, එසේ කර නොතිබුන බව පෙනුණා. වියලි සලාක තිබුනත්, ඒවා උයන්නේ තමුසෙගෙ ඔලුව උඩ තියාගෙනද? කියලා අහන අයට දෙන්න තියන පිළිතුර මේකයි.
අ. ඔය බඩු ටිකත් අරගෙන කල්තබා වෙනත් ස්ථානයකට යන්න තිබුණා. ගෙදර ආරක්ෂාවට එක්කෙනෙක් තියලා, අනික් අය ඈතට ගිහින්, පාර අයිනේ ඉටිරෙද්දක් ගහගෙන, අහල පහල ගෙදරකින් උදව් ඉල්ලගෙන අර වියලි සලාක උයාගෙන කන්න තිබුණා. ගෙදර බලාගන්න කෙනාට ආධාර ලැබෙන ක්රම සලස්වන්නත් පහසුයි එතකොට. අදාළ අංශ වලට කියන්න පුළුවන් ඔබටම, අන්න අහවල් තැන අපේ එක්කෙනෙක් ඉන්නවා, එයාට කන්න දෙයක් දෙන්න කියලා.
ආ. තට්ටු දෙකේ හෝ ඊටත් වැඩි නිවාස සෑහෙන ගණනක, පහල තට්ටුව ජලයෙන් යටවුනා. ගෙදර තියන ගෑස් ලිප, ඉහල මාලයට ගෙනයන්න උත්සාහ ගත් පිරිස සීමිතයි. නිවසක ඉහල මාලයේත්, ඉවුම් පිහුම් කළහැකි කුඩා ඉඩකඩක් kitchenette තබාගත යුතු බව, මේ ගංවතුරෙන් පස්සෙවත් හිතලා බලන්න.
සොරසතුරු බිය නිසා නිවෙස් අතහැරදා නොගිය අය අපා දුකක් වින්දා/විඳිනවා. ඒ සඳහා පොලීසිය ආරක්ෂක අංශ යොදවා, මහජනතාව තුළ 'අපි හිටියේ නැතත්, අපේ ගෙවල්, ආරක්ෂක අංශ විසින් බලාගනියි' කියන විශ්වසනීයත්වය ඇතිවන ආකාරයේ වැඩපිළිවෙලක්, මින් ඉදිරියේදීවත් ඇතිකරන්නට අදාළ වගකිවයුත්තන්ගේ අවධානය යොමුවිය යුතුයි.
සුනාමි ආරක්ෂාවට පුහුණු කළ ආරක්ෂක අංශ, ගංවතුර, නාය යෑම්, ආපදා අවස්ථා සඳහා පුහුණු කර නැද්ද? නැත්නම් දැන්ම ඒ පුහුණු වැඩ පිළිවෙල ආරම්භ කලයුතුයි. මා දුටුවා, අරනායක නාය ගිය ස්ථානයේ, සේවයට යොදවා සිටි සමහර යුදහමුදා සෙබළුන්, තම බූට්ස් ගලවා නිරුවත් දෙපයින් වැඩකරන හැටි. හිස්වැසුම් ගලවා වැස්සේ වැඩ කරන හැටි. කෙනෙකු හිතන්න පුළුවන් බූට්ස් මඩේ එරුනම් මඩ යට ඒවා රැඳෙනවා ඇති, කියලා. නමුත් ඇත්ත තත්වය ඒක නෙවෙයි. ඒ සෙබළුන්ට බොහෝවිට ඇත්තේ ඔය බූට්ස් කුට්ටම සහ තව එකක් විතරක් වෙන්න 99% ක් ඉඩ තියනවා. ඉතිං ඒ බූට්ස්වල මඩ තට්ටුවක් ඇලුනම තමන්ම ඕනේ ඒවා පිරිසිදු කරගන්න. බූට්ස් කුට්ටම් දෙකම මඩට ඇන්දම, ඊළඟට මොකද කරන්නේ? නමුත් නිරුවත් දෙපයින් මඩේ ගමන් කිරීමෙන්, බරපතළ තුවාල සිදුවීම් සහ චර්ම ආසාදන ඇතිවීමෙන්, සේවයට සිටින සෙබළුන් ගණන අඩු වෙනවා. ඒවාට වහාම විසඳුම් දෙන්න. නිල ඇඳුම් අමතරව දෙන්න ඕනේ දිනපතා මාරු කරගන්න. වැහිකබා, ආපදා අවස්ථා සඳහා වෙනත් රටවල ආරක්ෂක අංශ අඳින විශේෂ ඇඳුම්, මොකවත් නැති බව පෙනුණා.
පෙර සූදානමේ වැදගත්ම කොටසක් තමයි, නිවැරදිව හා කාර්යක්ෂමව ක්රියාකලහැකි කාර්ය සාධක බලකායක් පුහුණුකොට පවත්වාගෙන යාම. මේ සඳහා ත්රිවිධ හමුදාව, පොලීසිය, සහ සිවිල් ආරක්ෂක බලකාය තමයි ප්රධාන වෙන්නේ. නමුත් මේ පුහුණුවේ වැදගත් කොටස් ක්රියාත්මක කරවීම සඳහා, ප්රාදේශීය ලේකම් වරුන්, විදුලිබල, වාරිමාර්ග, මහාමාර්ග, සෞඛ්ය සේවා, අධ්යාපන, ආදී මෙකී නොකී රාජ්ය සහ පෞද්ගලික අංශවල වගකිවයුතු තනතුරු දරන්නන්ගෙ සහාය අවශ්යයි. එබැවින් ඔවුන්ටද මේ පුහුණුව ලබාදිය යුතුයි.
ආපදා කළමනාකරණය දැන් සිදුවන ආකාරය ගැන සෑහීමකට පත්වන්න බැහැ. සමහර වගකිවයුතු තනතුරු දරන නිලධාරිනියන් තමන් ගැහැනියක් කියන, ලාංකික සාම්ප්රදායක චින්තනයෙන් මිදී ක්රියා කිරීමට, පුහුණු කලයුතුයි. සාරිය ඇඳගෙන ගංවතුරේ, නාය ගිය ස්ථානයේ, කටයුතු කරන්න බැරිනම්, ජීන්ස් එකක් ඇඳ වැඩ කිරීමට ඔවුන් සූදානම් වියයුතුයි. එසේ කිරීමට හරස්වන ගොං දෙපාර්තමේන්තු නීති රීති අවලංගු කලයුතුයි. හෙදියන්ට දුෂ්කර ස්ථානයක ගවුම ඇඳගෙන වැඩ කරන්න බැරිනම්, දිග කලිසම සහිත නිල ඇඳුමක් දෙන්න ඕනේ දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ අඳින්න. වාහන පදවන්න, පිහිනන්න, පණිවිඩ හුවමාරු යන්ත්ර ක්රියාකරවන්න, බෝට්ටුවක්/ඔරුවක් පදින්න, ඔවුන්ටත් පුහුණුවක් දියයුතුයි.
2. ක්රියාකාරී සැළැස්ම
මේ තරම් නවීන තාක්ෂණය, මේ තරම් ජාත්යන්තර සහයෝගය තියාගෙන, ආපදා කළමනාකරණය කියා අපි කරන්නේ, පශ්චාද් භාගයට පෙට්රල් වැදුන සුනඛයන් මෙන්, හිස් ලූ ලූ අත දිවීමක් පමණකැයි කියා සිතෙන අවස්ථා තිබෙනවා. පාකිස්ථානයෙන් ක්ෂේත්ර රෝහල් දෙනතුරු, ඉන්දියාවෙන් කූඩාරම් දෙනතුරු, ජපානයෙන් බෙහෙත් ගෙනත් දෙනතුරු, ඇමරිකාවෙන් බ්ලැන්කට් ගෙනත් දෙනතුරු, අපි ක්රියාකාරී සැලැස්මක් හදා නොතිබුනේ ඇයි?
මෙන්න ආදර්ශ සැළැස්මක්
දිනපතා යාවත්කාලීන වන දත්ත ගබඩාව සහිත ක්රියාකාරී පද්ධතිය :- මෙහි තිබෙන්නේ අති නවීන පරිගණක ජාලයකි. මේ මගින් ආපදා කළමනාකරණ ප්රධාන මධ්යස්ථානය සමග ත්රිවිධ් හමුදා සහ පොලිස් මූලස්ථාන, ප්රාදේශීය ත්රිවිධ හමුදා කඳවුරු සහ පොලිස් ස්ථාන, සියලු ප්රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල, භූ විද්යා, කාලගුණ, වාරිමාර්ග, ආදී පරිසරයට ඉඳුරාම සම්බන්ධවන ආයතන සම්බන්ධිතව පවතී. සෑම තත්පරයකම යාවත්කාලීන වන චන්ද්රිකා ඡායාරූප සහ කාලගුණික දත්ත හුවමාරුවක් පවත්වාගැනේ. මේ මධ්යස්ථාන පිහිටුවිය යුත්තේ, ආපදාවන්ට ලක්නොවන ආරක්ෂිත ස්ථානවල, කාලගුණික විපර්යාසවලින් ඇතිවන ප්රහාරයන්ට ඔරොත්තු දෙන, විශේෂ ඉදිකිරීම් සැලැස්මක් අනුව සහ, විදුලිය, ජලය, අඛණ්ඩ සැපයීමක් සමග සේවය කරන්නන්ටද, පිටතින් ආධාර රහිතව, යටත්පිරිසෙයින් සති දෙකක්වත් කල්ගතකිරීමට හැකිවන ආකාරයටයි. සේවය කරන්නන්, දැඩි පුහුණුව සහ විනය යටතේ, අභියෝගාත්මක තත්ත්වයන්හිදී, මානසිකව නොවැටී සිටිය හැකි අයවලුන් විය යුතුය.
සම්පත් කළමනාකරණය:- හදිසි අවස්ථාවකදී ප්රයෝජනයට ගන්න සම්පත් කාණ්ඩ කොට, භාරකාරීත්වය, අණදීම, ක්රියාකිරීම, බෙදාහැරීම, නඩත්තුව, වැනි කාණ්ඩ යටතේ සූදානම්ව තැබීම.
උදාහරණ:- තම ප්රදේශයේ බැකෝ යන්ත්ර (රාජ්ය/පෞද්ගලික) කීයක් තිබේද? කොපමණ වෙලාවකින් ඒවා තම ස්ථානය වෙත ලබාගත හැකිද? සියලු නීති රීති වලට ඉහලින් අණ දී, එම යන්ත්ර ප්රමුඛත්වය වැඩි ස්ථාන වෙත යොමු කිරීම. තම ප්රදේශයේ ගිලන් රථ කීයක් තිබේද? ගිලන් රථ ලෙස පාවිච්චි කළහැකි වාහන කොපමණ තිබේද? බල මෙවලම් කියත් කීයක් තිබේද? ඒ ආකාරයට දිග ලැයිස්තුවක් ලියන්න පුළුවන්.
තොග පවත්වාගැනීම:- කූඩාරම්, (මැති ඇමතිවරු එන සංදර්ශන වලට ගහන, අඩි 200ක් විතර දිග කූඩාරම්, ගංවතුරෙන් අනාථ වූවන් වෙනුවෙන් ඉදිනොවෙන්නේ ඇයි?) භූමියේ වැඩ කරන ආයුධ, රෙදිපිළි, සනීපාරක්ෂක භාණ්ඩ සහ ද්රව්ය, වතුර පොම්ප, බවුසර්, ගලී එම්ප්ටියර්, ගිනි නිවන උපකරණ, ප්රවාහන කටයුතු සඳහා වාහන පවරා ගැනීම, ( ඒ සඳහා පූර්ණ අධිකාරී බලය සහිතව)
පෙර පුහුණුව සහ සම්බන්ධීකරණය:- ආපදා කළමනාකරණ පුහුණුව හමුදා පුහුණුවක් ලෙස දැඩි විනය සහ කැපවීම මත සිදුකල යුතුය. ඒ සඳහා කිසිවකුටත් කිසිදු අතිරේක ගෙවීමක් නොකලයුතු අතර එය අනිවාර්ය පුහුණුවක් වියයුතුය. යටත්පිරිසෙයින් මාස දෙකකට එක් වරක්, පුහුණුව සිදුකලයුතු අතර, එහිදී නිරීක්ෂණය වන අඩුපාඩු මගහරවාගැනීම සඳහා, නැවත නැවත පුහුණුව, සැළසුම්, අන්තර් සහයෝගය, වැඩිදියුණු කලයුතුය. සාමාන්ය රාජ්ය දෙපාර්තමේන්තුවක් මෙන් ක්රියා නොකරන, රාජ්ය ආරක්ෂක අමාත්යාංශය යටතේ, හමුදා නීතිය වැනි නීති පද්ධතියකින් ක්රියාත්මක වන, ආපදා කළමනාකරණ අංශයක් පවත්වාගතයුතු ය.
මට බලයක් ඇත්නම්, ෆීල්ඩ් මාර්ෂල් සරත් ෆොන්සේකා, දැනට නිකම් සවුත්තු වෙන, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රී ධුරයෙන් ඉවත්කොට, මේ ආපදා කළමනාකරණ ජාතික බලකායේ ප්රධානියා ලෙස, පූර්ණ බලතල සහිතව පත්කරමි. ඔහු මේ කාර්යභාරය නොපිරිහෙලා ඉටුකරන බව මට සහතිකය. එසේ නැතහොත්, ත්රිවිධ හමුදා ප්රධාන මාණ්ඩලික Chief of Defence Staff = CDS මෙම බලකායේ ප්රධානියා කරමි.
මෙව්වා නිකම් වන වනා කරන්න බැහැ. කරපන් කිවොත් කරන්න ඕනේ. දෙපාර්තමේන්තු නීති මෙහෙමයි, චක්රලේඛයේ තියෙන්නේ මෙහෙමයි, අතිකාල දීමනා, බටා, අර දීමනා, මේ දීමනා, කතාකරන්න ගියොත්, අර අහිංසක මිනිස්සුන්ගේ පණ යන්නේය. වළලන්නවත් කෙනෙක් නැතුව මිනී කුණුවෙන්නේය. ඒ නිසා, සියල්ලට පෙර, අහිංසක මහජනතාවට ප්රමුඛත්වය ලැබිය යුතුය. ඒ නිසා, මේ ආපදා කළමනාකරණය සඳහා, විශේෂ කාර්ය සාධක බලකායක්, විශේෂ පනතකින් පිහිටුවිය යුතු අතර, එය ඉඳුරාම ජනාධිපතිවරයාගේ අධීක්ෂණය සහ අණදීම යටතේ, පාර්ලිමේන්තුවට පමණක් වගකියන ආයතනයක් ලෙස, පවත්වාගත යුතුය.
සමහර ප්රාදේශීය ලේකම් වරුන්, සහකාර ප්රාදේශීය ලේකම් වරුන්ට, ලිපියක අනු අත්සනවත් ගහන්න දෙන්නේ නැති තරමට, විශ්වාසය පිරිහී ඇත. උද්ධච්ච කම ඉහවහා ගොස් ඇත. රජයේ කාර්යාල සම්බන්ධ සමහර ප්රතිපත්ති කියවා බැලුවොත්, අපිට වෙන්නේ මානසික ප්රතිකාර ලබාගන්නටය. දිස්ත්රික් ලේකම්ටවත්, හදිස්සියකට, සුපිරි ඉස්කෝලයක ශාලාවක්, සරණාගතයින් රඳවා තබන්නට ගත නොහැකිය. ඒ ඉස්කෝලවල බලය එතරම්ම සුපිරිය. එහෙත් පුංචිත්තෑවේ ඉස්කෝලේ, එවෙලේ ඉගෙනගනිමින් ඉන්න ළමයි එළියට දමා, ඉඩ ලබාගත හැකිය. ඒ ගැන විරුද්ධ වෙන්න කාටවත් බැරිය.
අවස්ථාවට සුදුසු දේ කිරීම:- මෙවර ආපදා කලමනාකරනයෙදී ආරම්භක දින කීපය තුළ, කිසිදු සම්බන්ධීකරණයක් හෝ අවස්ථානුකූලව ක්රියාකිරීමක් දකින්නට නොලැබුණි. ප්රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල නිද්රාශීලී ප්රතිපත්තියක් අනුගමනය කළේය. ජලයට යටවීමෙන් පොලිස් ස්ථාන පවා අසරණ විය. කොලොන්නාව වැනි පෙදෙස්වල, බෝට්ටු යන්නට බැරි බවත්, තාප්පවල වැදී බෝට්ටු හානියට පත්වන බවත්, බෝට්ටු එන්ජින් වල (ප්රොපෙලරයෙහි) ජලය යට තිබෙන වැල් සහ එවැනි දෑ පැටලීමෙන්, ගමන අඩාල වන බවත්, දැනගන්නට ලැබුණි. හැප්පීමෙන් සහ වැල් පැටලීමෙන් වන හානියට ඔරොත්තු දෙන්න, මෙන්න මේ වගේ ඩිංගි බෝට්ටු, දැන්වත් ගෙනත් තියාගත්තොත් හොඳයි. බලන්න මෙහි එන්ජිමත් උසින් අඩුයි. වතුරේ ගැඹුරට එන්ජිම යන්නේ නැහැ. එවිට පැටලීම් අඩුයි. රබර් බඳ, හැපීම් වලට ඔරොත්තු දෙන සුළුයි.
මෙන්න දැන් පාවිච්චි කරන වැරදි බෝට්ටුව
මේ බෝට්ටුවත් හොඳට ගැලපෙනවා.
ලටපට
අපේ දේශපාලු බම්මන්නන්ගෙන් බොහොමයක්, උගුරට හොරා බෙහෙත් කෑමේ ප්රතිපත්තියක්, මේ ජාතික ව්යසනය සිදුවූ මුල් දිනකීපය තුළ ගෙනගිය බව, පැහැදිළිව පෙණුනි. ඔවුන් 'සීන් එකට ඇන්ටර් වුණේ' වැඩේ කුරුවල් වේගන එනවා කියා, වැටහුනාට පසුවය. ආණ්ඩුව ඇතුලේ ඉන්න කල්ලි, යූ ඇන් පී සහ ශ්රී ලංකා කල්ලි, ඇමති අර පක්ෂයේ නියෝජ්ය ඇමති මේ පක්ෂයේ නිසා, උඹට ඕනෙනම් කරපන් කියා, කර හැරීම් සිදුවන බවත් පෙනුනි.
රජය හරියටම වැඩේට අතගැහුවේ, අරනායක නාය යාමෙන් පසුවය. දැන්නම් හොඳයි කියන්න පුළුවන් මට්ටමෙන් වැඩ කටයුතු සිදුවේ. නමුත් ප්රමාදවීම ගැන සමාවක් දිය නොහැකිය.
ජඩ මාද්දිය ආයතන තම තමන්ගේ ප්රතිරූපය පුම්බාගන්න නිර්ලජ්ජි ලෙස ක්රියාකිරීම ගැන උන්ගේ මූණට කෙළගහන්න වටින්නේය. අපි විතරයි මිනිස්සුන්ගේ දුක දැක්කේ, අපි විතරයි උදව් කලේ, අපි විතරයි අතෙන්ට ගියේ, මෙතෙන්ට ගියේ කියමින්ද, අසරණ මිනිස්සුන්ට යමක් දී, ඔවුන්ගෙ අසරණකම දඩමීමා කරගනිමින්, ඔවුන් ලවා, තම නාලිකාව ගැන වර්ණනා කරවාගැනීමට තරම් හිඟන තත්වයට, සෑම නාලිකාවක්වක්ම පාහේ වැටීම, ජාතික අභාග්යයකි.
මාධ්ය කුක්කෝ සහ කික්කියෝ කියන විහිලු සිංහල ඇසීමෙන්, අර අහිංසක මිනිසුන් ගැන කම්පා වෙමින් සිටින අතරම, බඩ අල්ලාගෙන හිනාවුනෙමි. එක කුක්කෙක්, දෙමහල් නිවෙස්වල උඩු මහලේ ඉන්න මිනිසුන් පෙන්වා, 'මේගොල්ලෝ මෙහෙම හිටියට හොඳට ගෙවල් දොරවල් යානවාහන තියන, හොඳට කන්න බොන්න තියන අය' කියා වර්ණනාවක් කළේය. ගංවතුරේදී, තත්වය නම්බුව කියා අටවන්න බම්බුවක් නැති බව, ඒ වෘෂභයා දන්නේ නැත. තවත් වරක් ඒ වෘෂභයා අද මේ ප්රදේශයට දැඩි වර්ෂාපතනයක් ලැබීමට නියමිතයි කියා කිව්වේය. කාලගුණ අංශයෙන් කියන්නේ ලැබිය හැකිය කියලයි. නමුත් වතුරේ පල්වෙමින් හිටි වතුර පල්විස් නම් මොහු, එය විද්යාත්මක නියමයක් ලෙස නොවරදවාම සිදුවන දෙයක්ය යන හැඟීම ඇතිවන ආකාරයට ඉදිරිපත් කළේය. තව කික්කියක් කිව්වේ, 'නාය යාම සිදුවුයේ අලුයම එකට පමණයි' යනුවෙනි. ඒ කියන්නේ හරියටම අලුයම එක සනිටුහන් වන තත්පරයේදී පමණක් විදුලි වේගයෙන් නාය ගියේය. එකට තත්පරයක් කලින් හෝ පසුව කිසිවක් සිදුනොවීය කියන තේරුමයි. ඉංගිරිසියෙන් හිතා සිංහලෙන් කියන්න ගියාම ඔහොම කුණුහරප කියවෙයි. ඒ වගේම කුක්කෙක්, 'අපි දැන් මේ පාලම හරහා එගොඩට යනවා' කිව්වේය. අනේ මේ අපි නම් යන්නේ පාලම දිගේය. පාලම ඉදිකර තිබෙන්නේ ගඟ හරහාය. across the bridge කියා ඉංග්රීසියෙන් කිව්වට, සිංහලෙන් කියන්නේ, පාලම දිගේ බව, මහලොකු ජඩ මාද්දිය උපාධි සහතිකධාරී මේ අමන රැළ තවම නොදන්නාහුය.
2016 මැයි මස 22 වැනි දින 2258 පැය