අපේ පාසල පිහිටි නගරය අදටත් අලංකාර කරන අංගයක් ලෙස, ඉපැරණි ඔරලෝසු කනුව හැඳින්විය හැකිය. ඒ කාලයේදී නම්, අද මෙන් බහුලව ඔරලෝසු හෝ ජංගම දුරකථන නොතිබුන නිසා, මහජනතාවට ඔරලෝසු කණුවෙන් විශාල සේවයක් ඉටුවිය. සෑම පැය භාගයකට වරක් නාදවන ඔරලෝසුව, පසුකාලයේදී දිවයින පුරා පිහිටවූ කණුවල ඔරලෝසු මෙන් නොව, අදටත් හොඳින් ක්‍රියාත්මකය. ප්‍රධාන බස් නැවතුම්පොළ වෙත එන මගීන්ට මෙය මහත් ප්‍රයෝජනයක් විය. හෙට අනිද්දා ප්‍රධාන මාර්ගය තවත් පලල් වනු නොඅනුමානය. එවිට මේ ඔරලෝසු කනුව බිමට සමතලා නොකොට, කොටස් වශයෙන් ගලවා නැවත සුදුසු ස්ථානයක පිහිටුවීමට නගර සභාවට මොලය පෑදේවායි පතමි. මන්ද මෙය නගරයේ පෞරානිකත්වයේ සංකේතයක් බැවිනි.
මේ ඔර්ලෝසුකනුව ඒ කාලයේ බොහෝ දෙනා එකිනෙකා හමුවීම පිණිස යොදාගන්නා ස්ථානයක්ද විය. දුර බැහැර සිටින ඥාතියකු අප බැලීමට එන බව ලිපියකින් දැන්වූවොත් (1960 දශකයේ මොන දුරකතනද?) අපි පිළිතුරු යවන්නේ බස් එකෙන් බැස ඔරලෝසු කනුව ලඟට එන ලෙසටය. එමෙන්ම බොහෝ පෙම්වතුන්ද මෙය හමුවීමේ (අමුණාගෙන ඇදගෙන යාම පටන් ගන්න) ස්ථානයක් ලෙස භාවිත කළහ. පාසල ඇරී ගෙදර යනවිට මේ ඔරලෝසු කනුව යටට නොවරදවාම යන්නට අපි පුරුදුවී සිටියෙමු. එයට හේතුව වූයේ ඔරලෝසු කනුව යට තිබුණු ජංගම පොත් වෙළඳ සලයි. ඒ පොත් වෙළෙන්දා, කාඩ්බෝඩ් පෙට්ටිවල දමාගෙන එන පොත්, ඔරලෝසු කණුවේ හතර පැත්තේම ඇති පඩි වල මතුපිට තබා ප්‍රදර්ශනය කරයි. අපිට එය විශ්මලන්තයකි. බටහිර ‘කොමික්’ පොත්, (මේවායේ ඇත්තේ පහත් ඉංග්‍රීසි යයි කියූ අපේ ඉංග්‍රීසි ගුරුතුමා මේවා ළඟ තබා ගන්නන්ට දඬුවම් කල බැවින් හංගාගෙන හොරෙන් කියවීමු.) එකල ඉතා ජනප්‍රිය ‘ලිහිණි’ පොත්, අපිට ඒ කාලේ පිස්සුවක් ලෙස වැළඳී තිබුණු රේඩියෝ අලුත්වැඩියාව පිලිබඳ පොත්, සමග අපේ සිත් පැහැර ගත්තේ, ඩීමන් ආනන්ද නමැති සුප්‍රසිද්ධ ලේඛකයා, බටහිර රහස් පරීක්ෂක කතා ඇසුරෙන් ලියන ලද, ත්‍රාසජනක නවකතාය. මේ සෑම පොතකම උපරිම මිල සත හැත්තෑ පහකි. රේඩියෝ පොත් ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් ඉන්දියාවේ මුද්‍රණය කල ඒවා බැවින් රුපියලක් හෝ එකයි පනහක් විය. එහෙත් සත හැත්තෑපහක් යනු එකල විශාල මුදලකි. මාළුපිණි හතරක් පහක් සමග බත් බාගයේ කෑම එකක් (දැන් අපි ලොක්කෝ වගේ කඩ්ඩෙන් කියන්නේ හාෆ් පෝෂන් එකක් කියලා) සත 55 කි.
අපේ නගරයේ සිට කොළඹට බස් ගාස්තුව එකයි දහයකි. මහනුවරට සත විසි පහකි. සිනමාහලක දෙවැනි පන්තියේ ටිකට් එකක් එකයි දහයකි. ගැලරි ටිකට් එකක් සත 55 කි (අපි යන්නෙම ඒකටනේ) ඔය අතරේ අපේ ලොකු අයියලා හෙමීට කටු කුටු ගාමින් බලන තවත් ඉංග්‍රීසි පොත් වගයක් තිබුන නමුත් අපි ලොකු අයියලා වෙනකොට පොත් වෙළෙන්දා එතන හිටියේ නැත. ඩීමන් ආනන්දගේ පොතක් ගෙදරට හෝ ගුරුවරුන්ට අසුවුවහොත් දැන් කාලේ නිල චිත්‍රපටියක් ළඟ තිබී අසුවූවා හා සමානය. ඒ පොත්වල 90% තිබුනේ ත්‍රාසය වුවද, තිබුණු ශ්රුන්ගාරාත්මක සිද්ධි, වැඩිහිටියන් ‘භීතියට’ පත්කරවන ඒවා විය. ලිහිණි පොත් වලට තහනමක් නොතිබුණි ඒ නිසා ලොකු අයියලා ලොකු අක්කලා අතර ‘සෙනෙහෙකොල’ හුවමාරු වූයේ ලිහිනිපොත් අස්සේ දමාලාය. ලිහිණි පොත් මහා සාහිත්‍ය කෘති නොවුනද, එයින් අප සාහිත්‍යය කෙරෙහි නැඹුරුවීමට යම් පෙළඹීමක් ලැබුවෙමු. අදටත් ජරාවෙන් හොඳ සාහිත්‍යය වෙන්කර ගන්නට අපට හැකිවී තිබෙන්නේ විෂයයක් ලෙස සාහිත්‍යය ගැඹුරෙන් හැදෑරීම හේතුවෙනි. අපගේ දෙනෙත් පෑදූ ගුරුවරු මතු බුදුවේවා. ඩීමන් ආනන්දගේ පොත් කියවීමේ ප්‍රතිඵලය වූයේ බටහිර නවකතා කියවීමට සහ ජේම්ස් බොන්ඩ්, ඩ්රැකියුලා, කව් බෝයි, බයි නයිට්, වැනි චිත්‍රපට මෙන්ම, පසුකාලීනව ඊට වඩා සම්භාව්‍ය නිර්මාණ කෙරෙහි යොමුවීමයි. අද චන්ද්‍රිකා රූපවාහිනී නාලිකාවක හැර දේශීය රූපවාහිනී නාලිකාවක විකාශනය වන කතාවක් මා සිත් ගන්නේ ඉතා කලාතුරකිනි.
සමහර වැඩිහිටියන් දරු මුනුබුරන්ද පිරිවරාගෙන බලන කුණු ඉන්දියානු ඕපදූප කතා සහ ඒ ඇසුරෙන් දේශීයව නිපදවන අගමුල නැති වැල් කතා දකිනවිට රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථානයම බිමට සමතලා කිරීමට සිතේ. තවත් කොටසක් පසුවට. . . . .
:e
ReplyDelete